Defnyddio cyfryngau cymdeithasol i ymgynghori o fewn y sector cyhoeddus

Er fy mod i’n siaradwr Cymraeg rhugl, mae fy hyder wrth ei ddefnyddio yn y gwaith yn amrywio ac yn dibynnu ar y sefyllfa. Rydw i wedi bod yn ymateb i ymgynghoriadau ar ran Cyfranogaeth Cymru am tua dwy flynedd, ond dim ond yn y mis diwethaf ymatebais yn y Gymraeg am y tro cyntaf. Rwy’n siarad Cymraeg bob dydd, ond dydw i ddim yn dod ar draws yr iaith sy’n cael ei ddefnyddio mewn ymgynghoriadau o ddydd i ddydd.

Using social media in Welsh to engage within the public sector / Defnyddio cyfryngau cymdeithasol Cymraeg i ymgynghori o fewn y sector cyhoeddus from Participation Cymru

Pan gefais wahoddiad i wneud cyflwyniad yn symposiwm Tu Hwnt i’r Bwlch Comms Cymru ar yr iaith Gymraeg a chyfryngau cymdeithasol, roeddwn i’n awyddus ar unwaith – rydw i wedi mwynhau defnyddio cyfryngau cymdeithasol fel rhan o fy rôl i. Maen nhw wedi helpu torri lawr ffiniau confensiynol gwasanaeth gwybodaeth, gan mai dim ond darlledu gwybodaeth wnaeth mudiadau yn y dyddiau a fu. Mae cyfryngau cymdeithasol wedi fy ngalluogi i rannu syniadau, dysgu oddi wrth eraill a rhwydweithio gyda mudiadau ledled y byd.

Fel siaradwr Cymraeg, rydw i’n awyddus i gael y cyfle i fyw fy mywyd trwy gyfrwng y Gymraeg ble bynnag mae’n bosib. Er mwyn galluogi hyn i ddigwydd, mae rhaid fy mod i’n cael y cyfle i ymgysylltu yn iaith fy newis i. Rwy’n ffodus fy mod i’n byw yng Nghaerdydd, ble mae gan Gyngor Caerdydd cyfrif Twitter Cymreig ardderchog, sy’n fy ngalluogi i wneud hynny.

Yn anffodus, dyw pawb yng Nghymru ddim yn cael yr un cyfle. O’r 257 o bobl a gwblhaodd Arolwg Cymru gyfan ar ddefnydd y rhyngrwyd a chyfryngau cymdeithasol gan wasanaethau cyhoeddus, dim ond traean (33%) o’r ymatebwyr dywedodd bod ganddynt ffrydiau cyfryngau cymdeithasol Cymraeg neu ddwyieithog, tra bod 28% yn ansicr a doedd dim gan 39%.

Yn ddiddorol, roedd teimladau cymysg yn yr arolwg ac yn y digwyddiad am gael un ffrwd ddwyieithog neu ffrydiau ar wahân ar gyfer y Gymraeg a Saesneg. Roedd rhai’n teimlo bod un ffrwd yn normaleiddio’r defnydd o Gymraeg, tra bod eraill yn teimlo roedden nhw’n hoffi cael yr opsiwn o ddilyn ffrwd o’u dewis fel bod nhw’n gallu ymgysylltu yn yr iaith roedden nhw’n dewis.

Mae canlyniadau’r arolwg wedi dangos bod pobl yn meddwl mai un o’r rhwystrau mwyaf cyffredin yw does dim digon o staff sy’n siarad Cymraeg gan fudiadau er mwyn cynnal gwasanaeth effeithiol. Roedd pobl yn meddwl bod ymateb cyflym yn hollbwysig wrth ddefnyddio cyfryngau cymdeithasol.

Roedd ymatebwyr hefyd yn teimlo bod e’n anodd cael pobl i ymgysylltu yn y Gymraeg, ac roedd e’n anodd gwneud achos busnes ar gyfer buddsoddiad ychwanegol pan mae defnydd yn isel. Fodd bynnag, dywedodd rhai ymatebwyr eu bod nhw’n teimlo bod llai o siaradwyr Cymraeg yn ymgysylltu trwy gyfryngau cymdeithasol achos doedd cynnwys Cymreig ddim wedi ei ysgrifennu mewn ffordd byddan nhw’n siarad, a bod negeseuon yng nghyfieithiad uniongyrchol o neges Saesneg fel arfer.

Ar hyn o bryd rwy’n ail-ysgrifennu fy argymhellion ar gyfer yr adroddiad yn dilyn penderfyniad y Gweinidog ar Safonau Iaith Gymraeg, ond mae fy argymhellion drafft yn cynnwys bod y defnydd o gyfryngau cymdeithasol trwy’r Gymraeg yn cael ei brif ffrydio i mewn i waith cyfathrebu mudiadau, yn hytrach na bod yn ychwanegiad. Hefyd rydym yn argymell bod gwaith ymgysylltu yn bodloni egwyddor 5 o’r Egwyddorion Cenedlaethol ar gyfer Ymgysylltu â’r Cyhoedd yng Nghymru, sef ‘Ni fydd unrhyw jargon yn rhan o’r wybodaeth a ddarperir a bydd yn briodol ac yn hawdd i’w deall’. Mae’r nodiadau cyfarwyddyd yn dweud dylai ‘sicrhau bod y wybodaeth ar gael yn y Gymraeg ac yn Saesneg, yn ogystal â mewn ieithoedd ethnig lleiafrifol eraill’. Mae’n hanfodol ein bod ni’n ymgysylltu mewn ffyrdd mae pobl eisiau ymgysylltu trwyddo, a hefyd ein bod ni’n ymgysylltu ar delerau bobl gan ddefnyddio iaith glir gall pawb deall. Mae cyfryngau cymdeithasol yn ffordd ddelfrydol i wneud hyn, gan fod ei natur anffurfiol yn golygu y gallwn ddefnyddio iaith glir i gyfathrebu’n well â phobl, beth bynnag yw eu dewis iaith.

– Dyfrig

Newid sianeli: Gwneud y defnydd gorau o sianeli cyfathrebu gyda dinasyddion

Dyma blog gwadd cyntaf Cyfranogaeth Cymru, sydd wedi cael ei chyflwyno gan Tanwen Berrington. Os hoffech chi gyfrannu i’r blog yma, e-bostiwch participationcymru@wcva.org.uk.

Ar ddiwedd mis Chwefror fe es i i gynhadledd a gafodd ei drefnu gan PSCSF gyda’r teitl cywrain o ‘Strategaethau aml-sianel i gysylltu â’r cwsmer a newid sianeli i’r sector cyhoeddus’. Roeddwn i wedi fy amgylchynu gan arbenigwyr mewn gwasanaethau cwsmer yn y sector cyhoeddus a hefyd cwmnïau o’r sector cyhoeddus ag oedd yn noddi’r digwyddiad. Dydw i ddim yn arbenigwr yn yr ardaloedd yma, ac rwy’n dychmygu ni fydd llawer o ddarllenwyr chwaith.

Fodd bynnag, cefais sioc ar yr ochr orau ynglŷn â sut mae’r cysyniad ehangach o ymgysylltiad cyhoeddus wedi dod yn ystyriaeth allweddol ar gyfer y ddau sector yma; mae ymgysylltiad cyhoeddus yn werth lot o arian y dyddiau yma.

Roedd yna ystod eang o gyflwyniadau, gan gynnwys siaradwyr o awdurdodau lleol yng Nghymru a Lloegr, a chwmnïau sector preifat sy’n arbenigo mewn cyfathrebu â chwsmeriaid yn gymdeithasol, ar-lein ac yn electronig (er doedd dim siwd gymaint o’r olaf i droi’r gynhadledd yn ddigwyddiad o werthu).

Fe wnaeth y rhain i gyd ffocysu ar ddefnyddio sianeli i gysylltu â chwsmeriaid, ac i wneud y gorau o’r sianeli yma. Roedd rhai’n ffocysu ar y dechnoleg sydd ar gael i reoli eich ymgysylltiad cyhoeddus, ac roedd pawb yn ymddiddori mewn darparu gwasanaeth gwell i gwsmeriaid drwy wella cyfathrebu ac ymgysylltu.

I ni’r lleyg-bobl, efallai roedd rhai o’r cyflwyniadau arbenigol ar ganolfannau cyswllt i gwsmeriaid ychydig dros ein pennau. I mi, roedd y cyflwyniad gan Sarah Barrow o Gyngor Bwrdeistref Wokingham ar ddewis sianeli cyfathrebu priodol a Leon Stafford o LiveOps ar ‘grymuso eich asiantau i wneud ymgysylltu ymreolaethol’ yn ddiddorol.

Beth wnes i ddysgu?

• I fy nealltwriaeth i, nid dim ond achos o symud eich dinasyddion i gyfryngau cymdeithasol ac ar-lein yw newid sianeli; wedi’r cwbl, mae hyn ychydig yn unbenaethol! Yn hytrach mae fe amdano ymgysylltu â dinasyddion yn y ffordd fwyaf priodol. Mae hwn yn meddwl symud rhwng cyfryngau gwahanol yn dibynnu ar natur y gwasanaeth a’r cyfrwng mae’r dinesydd yn gyfforddus yn defnyddio, neu sy’n defnyddio mewn ei bywyd pob dydd. Felly efallai byddai cwsmer sy’n cwyno am wasanaeth ar Drydar yn gwerthfawrogi ymateb unionsyth trwy drafodaeth gwe (sy’n dod gyda’r bonws ychwanegol o breifatrwydd).
• Dyw hi ddim o reidrwydd yn arfer da i ddefnyddio eich cyfryngau cymdeithasol ac ar-lein i ddarlledu gwybodaeth yn unig. Er enghraifft gall Trydar bod yn ddefnyddiol i ddarlledu diweddariadau traffig, ond mae fe hefyd yn ffordd rad a rhwydd i wrando ar eich dinasyddion. Gallwch ddefnyddio cyfryngau cymdeithasol a thechnoleg fel ‘rhwydwaith synhwyro dynol’ (cysyniad neis a gafodd ei defnyddio gan Dave Snowden) i sicrhau’r tymheredd ac i ddod yn ymwybodol o faterion lleol sy’n ffynhonnell o gwynion neu glod. Pam trefnu ymgynghoriadau afreolaidd ac anaml pan mae ganddo’ch dolen adborth rheolaidd yn barod?
• Gallwch roi’r rhwydweithiau yma ‘ar waith’. Roedd yna enghraifft grêt o rwydwaith o gerddwyr cŵn ym Mwrdeistref Wokingham; pan mae ci yn cael ei cholli, mae’r cyngor yn anfon neges testun i aelodau’r rhwydwaith, sydd wedyn yn troi mewn i ymarfer ‘chwilio ac achub’ sy’n amgylchynu’r fwrdeistref gyfan (er mae rhaid i mi ddweud fy mod i’n ‘person ci’).

Beth mae hwn yn meddwl?

• Yn aml mae llawer o fudiadau wedi setio eu sianeli ymgysylltu i fyny yn barod. Felly does dim rhaid i chi ail-ddyfeisio’r olwyn, dim ond gwneud y defnydd gorau o beth rydych chi gyda’n barod.
• Mewn gwirionedd gall hyn bod mor syml a thalu sylw i beth mae’ch dinasyddion yn dweud!
• Neu reoli eich sianeli fel bod eich negeseuon wedi’u cydlynu. Bydd dinasyddion yn teimlo fel gallan nhw gysylltu gyda chi mewn unrhyw ddull maen nhw’n teimlo’n gyfforddus heb gael eu colli yn y system.

– Tanwen Berrington
Gweithio i wella’r sector cyhoeddus. Dyma farn fi fy hun.

Sut mae plant a phobl ifanc yn bwydo i mewn i Banel Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru

Mae’r ail rownd o gyfarfodydd y Panel Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru bellach wedi cymryd lle. Mae yna banelau oedolion yn y Gogledd, y De Ddwyrain a De Orllewin Cymru, ac rydym hefyd yn gweithio gyda phlant a phobl ifanc ar draws Cymru sy’n cael eu heffeithio gan sut mae gwasanaethau cymdeithasol yn cael eu darparu.

Mae barn plant a phobl ifanc yn cael eu bwydo i mewn gan Beckii Parnham, gofalwr ifanc o Dorfaen, a oedd wedi gwneud cais i fod yn aelod o’r panel yn wreiddiol. Rydym mor lwcus bod Beckii yn gweithio gyda ni – mae Beckii yn gofalu am ei mam, ei brawd a’i chwaer, mae hi’n gynrychiolydd ar gyfer y Ddraig Ffynci, mae hi’n helpu i redeg grŵp gofalwyr ifanc, mae hi wedi gwneud profiad gwaith gyda’r tîm Gwasanaethau Cymdeithasol yn ei ardal ac mae hi bellach yn gweithio gyda ni i fwydo barn plant a phobl ifanc i mewn i’r Fforwm Partneriaeth Gwasanaethau Cymdeithasol. Rwy’n teimlo ychydig yn ddiog pan rwy’n clywed am bopeth mae hi’n wneud!

Gofynnais i Beckii pam roedd hi eisiau i fod ar y panel, a dywedodd hi ei bod hi “eisiau bod ar y panel oherwydd y profiadau rydw i wedi cael a’r profiadau rydw i eisiau rhannu. Mae gen i brofiad o weithio ochr yn ochr â Gwasanaethau Cymdeithasol ac mae gen i brofiad o dderbyn y gwasanaethau “. Gallwch glywed Beckii siarad mwy am hyn a’r gwaith a wnaethom gyda Fforwm Ieuenctid Torfaen yn y AudioBoo isod, lle cyfarfuom â rhai o’r bobl ifanc yn y fideo uchod (sy’n cynnwys Beckii, sef yr un ar y chwith yn y llun ar ddechrau’r fideo).

Hyd yma rydym wedi ymweld â Chyngor Gofal Pobl Ifanc Wrecsam, Gofal Croesffyrdd Abertawe Castell Nedd-Port Talbot a Gofal Croesffyrdd Cwm Taf, Whizz Kidz ym Mangor, Lleisiau o Ofal Cymru, Eat Carrots, Be Safe From Elephants (sy’n enw bendigedig!), ac fe fyddn yn ymweld a rhagor yn y misoedd sydd i ddod. Byddwn yn ymweld â grwpiau ledled Cymru o’r nodweddion gwarchodedig yn y Ddeddf Cydraddoldeb er mwyn sicrhau ein bod ni’n clywed gan amrywiaeth eang o bobl ifanc.

Mae rhai adnoddau gwych ar weithio gyda phlant a phobl ifanc i gael. Mae ganddo ni rai cyhoeddiadau defnyddiol sydd ar waelod y dudalen hon ar ein gwefan. Gallwch glywed am y gwaith diweddaraf sy’n cael ei wneud gyda phobl ifanc yng Nghymru drwy ymuno â Rhwydwaith Gweithwyr Cyfranogiad Cymru, ac mae Uned Cyfranogiad Achub y Plant Cymru wedi cynhyrchu sawl canllaw Blast Off! gwych, a gallwch hefyd dod o hyd i lawer o hyfforddiant, gwefannau ac adnoddau ar http://www.participationhub.org.uk.

– Dyfrig

Rhannu gwybodaeth ac adborth – ein Rhwydweithiau Cyfranogaeth Chwefror / Mawrth

Sesiynau ymarferol yw ein Rhwydweithiau Cyfranogaeth sy’n cael eu cynnal i helpu mudiadau gwasanaethau cyhoeddus i edrych ar faterion; defnyddio dulliau gwahanol i ymgysylltu; i rannu arfer da; ac i rwydweithio. Maen nhw’n cael eu cynnal yng Ngogledd, De Ddwyrain a De Orllewin Cymru.

Mae’r Rhwydweithiau yn cymryd lle pedwar gwaith y flwyddyn, ac fe wnaeth y rhain edrych ar rannu gwybodaeth ac adborth. Mae’r themâu yma yn cael eu hamlygu yn aml gan eu bod nhw’n ganolog i lwyddiant neu fethiant ymgynghori ac ymgysylltu, felly fe benderfynon ni i neilltuo’r rownd yma o rwydweithiau i archwilio’r materion yma.

Rydym bob amser yn dechrau’r rhwydweithiau gyda rhew-torwyr a.k.a. y Marmite o gyfranogi – chi naill ai wrth eu bodd gyda nhw neu’n casáu nhw! Rhaid i mi ddweud fy mod i wedi ffeindio eu bod nhw’n helpu pobl i ddod i ‘nabod ei gilydd ar ddechrau’r digwyddiad. Mae hyn yn hanfodol, yn enwedig ar ddechrau digwyddiadau fel rhain sy’n ffocysu ar rwydweithio!

Yn yr achos hwn, gofynnwyd i gyfranogwyr gyflwyno’r person oedd yn eistedd nesaf iddyn nhw drwy ddarganfod eu henwau, teitlau swyddi, mudiad a’r rheswm daethon nhw i’r rhwydwaith. Fe wnaeth hyn cymryd y pwysau i ffwrdd o unigolion a allai wedi bod yn anghyfforddus yn cyflwyno eu hunain, ac mae’n ddefnyddiol i’r rhai sy’n casáu rhew-torwyr fel arfer! Fel y trafodwyd ddoe yn y rhwydwaith De Ddwyrain, y peth pwysig yw teilwra’r ymarfer at eich cynulleidfa fel y gallwch sicrhau eu bod nhw’n dod i adnabod ei gilydd, ond hefyd eu bod nhw’n teimlo’n gyfforddus yn y sesiwn.

Fe wnaeth yr ymarfer cyntaf edrych ar rannu gwybodaeth rhwng mudiadau. Fe wnaeth y tri rhwydwaith ffeindio llawer o rwystrau a llawer o brosesau a allai helpu rhannu gwybodaeth i ffynnu.

Cyn y sesiwn fe wnes i dynnu llun balŵn awyr poeth. Yn y sesiwn gofynnais i gyfranogwyr roi post-its ar bwyntiau penodol o’r llun er mwyn tynnu sylw at:

• Beth sy’n dal hyn yn ôl?
•  Pwy sydd angen cymryd rhan?
•  Beth sydd angen i fod ar waith er mwyn i rannu gwybodaeth dechrau hedfan?
• Beth allai chwythu’r balŵn oddi ar ei lwybr?
• Beth fydd yn gwneud iddo wir hedfan?

Roedd e’n ymddangos bod yr ymarfer wedi cael pobl i feddwl am y pwnc, ac wrth i ni drafod y dull fe wnaeth cyfranogwyr cyfrannu pwyntiau diddorol iawn ynghylch sut y byddai nhw’n addasu’r dechneg. Awgrymodd David Lloyd o TPAS Cymru i ddefnyddio post-its lliw gwahanol ar gyfer grwpiau gwahanol fel eich bod chi’n gallu gweld pwy ddywedodd beth, a hefyd y gallech gasglu’r post-its mewn amlenni sydd wedi’u labelu’n glir er mwyn sicrhau nad ydych yn colli unrhyw adborth gwerthfawr. Rhannodd Steph Landeryou o Lywodraeth Cymru manylion o brotocol WASPI yn y Rhwydwaith De-ddwyrain, a gallwch ddod o hyd i wybodaeth bellach yma. Rwy’n credu ei fod yn deg i ddweud fy mod i’n dysgu’r un faint ag y mae mynychwyr yn wneud. Gallwch darllen y nodiadau o’r sesiwn yma.

Ar gyfer yr ail ymarfer gofynnais beth fyddai’r broses adborth gwaethaf yn y byd yn edrych fel. Yna gofynnais i gyfranogwyr i feddwl am ba gamau y gallan nhw gymryd i stopio hyn rhag digwydd.

Roedd e’n ymddangos bod pawb wedi eu hysbrydoli trwy edrych ar yr ochr negyddol yn gyntaf, achos yn anffodus rydyn ni gyd wedi cael profiad o adborth aneffeithiol! Ond yn ddiddorol fe wnaeth hyn hefyd helpu ni i ganolbwyntio ar beth allwn roi ar waith i stopio hyn rhag digwydd. Yn Rhwydwaith De Orllewin Cymru fe godwyd y pwynt bod rhaid i chi fod yn ofalus cyn defnyddio’r dechneg yma, oherwydd gallai’r ffaith eich bod chi’n ffocysu ar elfennau negyddol gwaethygu rhai materion. Ond hefyd i’r gwrthwyneb fe awgrymwyd gall y dechneg helpu rhai grwpiau i ddod dros rhai materion ac i gynllunio ffordd adeiladol ymlaen.

Yna rhedom sesiwn ‘o gwmpas y grŵp’, sy’n galluogi pobl i rannu manylion am ba weithgareddau cyfranogol maen nhw’n gwneud ar hyn o bryd, unrhyw arferion da y maent wedi dod ar draws, a hefyd unrhyw broblemau maen nhw’n cael. Mae fe bob amser yn wych i glywed am y gwaith cyfranogol grêt sy’n cymryd lle o amgylch Cymru.

Yn olaf, gwerthusom y sesiwn drwy osod nodiadau post-it ar thermomedr i ddangos pa mor ddefnyddiol oedd y sesiwn.

Rydym newydd gyrraedd diwedd y rhaglen yma o rwydweithiau, felly gofynnwyd i’r cyfranogwyr ysgrifennu awgrymiadau ar gyfer digwyddiadau yn y dyfodol, fel y gallwn sicrhau bod y rhwydweithiau yn parhau i ddiwallu eu hanghenion. Gallwch weld yr adborth gan y rhwydwaith Gogledd Cymru yma, Rhwydwaith De Orllewin yma a Rhwydwaith De Orllewin Cymru  yma. Os oes gennych unrhyw awgrymiadau eraill rhowch wybod i ni yn yr adran sylwadau isod.

Diolch i bawb wnaeth dod ac rwy’n edrych ‘mlaen i rwydweithiau mis Mai!

– Dyfrig