Sut mae cleifion a’r cyhoedd yn cael eu cynnwys wrth arfarnu meddyginiaethau newydd

Yn ddiweddar, fe fues i un o gyfarfodydd Grŵp Buddiannau Cleifion a’r Cyhoedd (PAPIG), sef cleifion, gofalwyr, eiriolwyr cleifion a mudiadau trydydd sector. Mae’r grŵp yn mynegi ei farn drwy Ganolfan Therapiwteg a Thocsicoleg Cymru Gyfan (AWTTC), sy’n darparu cymorth proffesiynol, technegol a gweinyddol i Grŵp Strategaeth Meddyginiaethau Cymru Gyfan (AWMSG). Un o swyddogaethau AWMSG yw cynghori Llywodraeth Cymru a ddylai meddyginiaethau newydd fod ar gael i’w defnyddio yn y Gwasanaeth Iechyd yng Nghymru.

Mae meddyginiaethau newydd yn cael eu gwerthuso yn erbyn y meddyginiaethau sydd ar gael yn barod, er mwyn cymharu:

• pa mor dda maent yn gweithio,
• pa mor gost-effeithiol ydynt,
• pa gleifion a fyddai’n elwa fwyaf ohonynt.

Mae AWMSG wedi’i ymrwymo i gynnwys cleifion, gofalwyr a’r cyhoedd wrth werthuso meddyginiaethau newydd. Yn ystod y broses arfarnu, mae safbwynt y claf a’r gofalwr yn hanfodol gan na all data clinigol yn unig fesur profiad claf – does dim angen i’r claf fod yn arbenigwr mewn meddyginiaeth i fod yn rhan o’r broses hon. Mae’r rhan fwyaf o’r cwestiynau a ofynnir iddynt yn ystod y broses arfarnu yn ymwneud â’u cyflwr a’r ffordd mae’n effeithio ar eu bywyd bob dydd.

Efallai nad yw’r cleifion a’r gofalwyr sy’n cyfrannu wedi’u hyfforddi’n wyddonol nac yn glinigol, ond yn sicr mae ganddynt wybodaeth amhrisiadwy ynglŷn â’r effaith y mae eu cyflwr yn ei chael ar eu bywydau nhw a bywydau eu teulu. Mae rhanddeiliaid eraill megis fferyllwyr, academyddion, clinigwyr a chynrychiolwyr y diwydiant hefyd yn rhan o’r broses drwyddi draw. Canfyddir y cleifion a’r cyhoedd drwy eiriolwyr cleifion a mudiadau trydydd sector a gynrychiolir yn y Grŵp Buddiannau Cleifion a’r Cyhoedd. Mae AWTTC hefyd yn chwilio am grwpiau eraill o gleifion er mwyn cyrraedd y rheini nad ydynt eisoes yn rhan o’r broses hon.

Mae’n werth nodi nad yw cyrff eraill yn y Deyrnas Unedig sy’n arfarnu meddyginiaethau newydd yn cymryd ymatebion gan gleifion unigol na’r cyhoedd, ond mae AWMSG yn gwneud hynny.

Gelwir cleifion ac aelodau o’r cyhoedd sy’n cyfrannu yn aelodau lleyg. Y diffiniad geiriadurol o aelod lleyg yw rhywun sydd heb wybodaeth arbenigol neu broffesiynol o bwnc. Felly, os dyna’r hyn nad oes gan aelodau lleyg, beth am y sgiliau sydd ganddynt?

Yn y cyfarfod, fe wnaethom ymarfer cyfranogol i ystyried ‘pa sgiliau, profiad, rhinweddau a phriodoleddau sydd gan aelod lleyg?’

Dyma rai o’r pethau a nodwyd gennym:

Sgiliau a phrofiad

• Cyfleu’r neges
• Gallu dadansoddol
• Cyfathrebu’n dda
• Dealltwriaeth a phrofiad da o gyflyrau iechyd
• Gwrando’n dda

Rhinweddau a phriodoleddau

• Hyderus
• Sympathetig / empathetig
• Gofalgar
• Gallu aros o fewn eu cylch gwaith

Roedd cwblhau’r ymarfer gweledol hwn yn ffordd ddiddorol iawn o edrych ar rôl yr aelod lleyg, gan ein hysgogi i feddwl.

Pa ddulliau cyfranogol rydych chi wedi’u defnyddio i ddadansoddi rôl dinasyddion yn eich proses ymgynghori?

Sarah

Mae cyfranogi yn allweddol i herio gwahaniaethu

Yn Rhwydwaith Cyfranogaeth Cymru Gyfan eleni, gosododd Joe Powell y safon gydag araith agoriadol bwerus ynglŷn â phwysigrwydd cyfranogi’n llawn yng nghymdeithas i bobl ag anableddau dysgu. Canfuwyd bod gan Joe Syndrom Asperger yn 1996 ac mae ef wedi treulio 11 mlynedd mewn gofal cymdeithasol. Ef bellach yw Cyfarwyddwr Cenedlaethol Pobl yn Gyntaf Cymru Gyfan; grŵp sy’n uno lleisiau grwpiau hunaneirioli yng Nghymru. Tynnodd Joe ar ei brofiad uniongyrchol o frwydro i adael system a oedd yn benderfynol o’i ystyried yn ddefnyddiwr gwasanaeth, rhywun sydd angen cymorth, ac nid rhywun sydd hefyd â llawer i’w gynnig i’w gymuned.

Dechreuodd Joe ei araith drwy amlinellu’r ‘Model bywyd da’; gwerthoedd sy’n bwysig i’r bobl ag anableddau dysgu y mae Joe wedi siarad â nhw. Ymysg y gwerthoedd hyn roedd ‘perthnasau llawn cariad a gofal’, y dewis sy’n deillio o fod â rhywfaint o gyfoeth (mae hyn hefyd yn cynnwys rheolaeth dros eich asedau ariannol eich hun), ‘lle i gyfrannu yn y Byd’ a ‘fy nghartref fy hun’. Y peth cyntaf i’m taro oedd pa mor debyg ydynt i’r hyn y mae ar rywun sydd heb anabledd dysgu ei eisiau o’i fywyd – ymddangosai’r gwerthoedd yn gyffredin i bawb, nid yn benodol i anableddau dysgu. Yn fy nhyb i, wrth wraidd yr holl werthoedd oedd cydbwysedd rhwng diogelwch personol ar y naill law ac, ar y llall, ymdeimlad o allu cymryd rheolaeth dros eich bywyd eich hun ac, ar ben hynny, gyfrannu rhywbeth at fywydau pobl eraill. Onid dyma sydd ar bawb ei eisiau o’u bywydau?

Mae gan lawer o bobl ag anableddau dysgu nam ar eu golwg hefyd ac ni ddysgwyd rhai o’r bobl hyn i ddarllen yn yr ysgol. Gall pethau syml megis cynnig gwybodaeth hawdd ei darllen a fformat sain ei gwneud yn bosib i bobl ag anableddau dysgu gael at wybodaeth heb orfod dibynnu ar ffrind neu ofalwr i’w darllen iddyn nhw. Mae hyn yn galluogi pobl i gadw ymdeimlad o annibyniaeth ac urddas, yn hytrach na chael eu sefydliadoli, yn enwedig pan fo’r wybodaeth dan sylw o natur breifat.

O ystyried bod yr hyn y mae ar bobl ag anableddau dysgu ei eisiau mor debyg i’r hyn y mae’r boblogaeth ehangach yn anelu ato, gellid maddau i rywun am gredu bod y dymuniadau hyn yn cael eu bodloni â chroeso mewn gofal ar gyfer anableddau dysgu a bod cymdeithas yn dangos empathi â nhw. Serch hynny, eglurodd Joe mai’r gwirionedd yw bod pobl ag anableddau dysgu i bob pwrpas yn ‘ymddeol yn ddeunaw oed’; prin mewn cyflogaeth ac yn aml yn cael eu cau allan o wirfoddoli. Ymddengys mai’r meddylfryd y tu cefn i’r fath ymyleiddio yw bod unrhyw un sydd ag anabledd dysgu yn ‘ddefnyddiwr gwasanaeth’ ac felly angen cymorth. Tra mae llawer o bobl ag anableddau dysgu yn wir yn ddefnyddwyr gwasanaethau, nid yw hyn yn golygu eu bod heb y gallu a’r awydd i roi cymorth yn eu cymunedau a chyfrannu’n ystyrlon nid yn unig at eu bywydau eu hunain, ond bywydau eraill hefyd.

Mae’r cyfyngiad hwn ar gyfranogi nid yn unig yn golled enfawr o ran cyfleoedd gwirfoddoli a chyflogaeth posib ond hefyd yn gwbl groes i egwyddorion Strategaeth Gymru Gyfan 1983. Mae’r strategaeth yn pennu bod gan bobl ag anableddau dysgu yr hawl i ddewis eu patrymau bywyd eu hunain o fewn eu cymunedau a chael mynediad at wasanaethau proffesiynol pan fo cymorth ychwanegol yn angenrheidiol er mwyn iddynt gyflawni hyn.

Mae’r mwyafrif o bobl ag anableddau dysgu yn dymuno gweithio a gwirfoddoli, meddai Joe, ac mae angen i ni ymdrechu’n fwy i ddiwallu eu hanghenion er mwyn iddynt wneud hyn. Mae rhagfarn yn deillio o anwybodaeth a phan fo pobl ag anableddau dysgu i’w gweld mewn rolau defnyddiol, fe fydd hyn yn ei gwneud yn anos eu stereoteipio fel baich ac yn rhoi hygrededd i’w lleisiau.

Cyn gwahodd cwestiynau o’r llawr, gorffennodd Joe ei araith drwy ddweud bod yn rhaid i gyfranogaeth ar gyfer pobl ag anableddau dysgu fod yn realistig a byth yn docenistaidd. Rhaid i ni ei gwneud yn bosib i bobl ag anableddau dysgu gael mynediad at y gweithlu gan wneud addasiadau rhesymol os oes angen dim ond pan allant gyflawni’r rôl honno.

Os hoffech glywed mwy gan Joe Powell, cadwch olwg ar Joe’s Soapbox.

Mae ‘Storify’ y diwrnod, gan gynnwys cyflwyniad Joe, adnoddau eraill o’r rhwydwaith a chyfraniadau cyfranogwyr drwy’r cyfryngau cymdeithasol, ar gael yma.

 – Non

Yr Etholiad Cyffredinol – dweud eich dweud a mynd i’r afael â’r anghydraddoldeb etholiadol

Etholiadau yw’r brif ffordd i ni fynegi ein hymateb i berfformiad y llywodraeth. Offeryn cyfathrebu yw etholiad rhwng y cynrychiolwyr a ninnau: y bobl maent yn eu cynrychioli.

Yn ôl pob golwg, mae pleidleiswyr yn cael y llywodraeth maent yn ei haeddu. Awgryma hyn, os bydd yr etholwyr yn mynd ati i bleidleisio ar ddiwrnod y bleidlais, y byddwn yn cael llywodraeth sy’n wirioneddol gynrychioli ei phobl ond bydd y mwyafrif ohonom yn dadlau nad yw’r llywodraeth glymblaid bresennol yn cyd-fynd â’r ddadl honno. Dim ond 65.1% o’r etholwyr a bleidleisiodd yn etholiad cyffredinol 2010 ac mae’n weddol amlwg y gallai’r canlyniad fod wedi bod yn holl wahanol pe bai mwy o bobl wedi pleidleisio.

Heb os mae ein cyfranogiad mewn etholiadau yn gyfrifoldeb pwysig ac yn symbol arwyddocaol o’n democratiaeth a’n cyfranogiad mewn materion cyhoeddus.

Efallai fod nodi’ch ‘X’ ar y papur pleidleisio yn ymddangos yn beth bach i’w wneud, gallwn ni wrth gwrs gyfranogi mewn gwleidyddiaeth a gwasanaethau cyhoeddus mewn sawl ffordd wahanol ac nid yn unig adeg etholiad. Ond, mae’r hawl i bleidleisio (y mae pobl wedi brwydro a marw drosti) yn symboleiddio democratiaeth a diwylliant teg a chredaf ei bod yn ddyletswydd i ni’n hunain i gyfrannu ein llais at y broses hon.

Mae’r ffordd y mae ymgeiswyr yn ymgyrchu ac yn cyfathrebu â ni wedi newid yn syfrdanol. Mae hysbysebu gwleidyddol y telir amdano wedi’i wahardd ar deledu a radio yn y Deyrnas Unedig, felly, mewn ymgyrch etholiadol nodweddiadol (yn fy meddwl i) bydd ymgeiswyr gobeithiol yn cnocio ar ddrysau ac yn ysgwyd llaw â phobl wrth wisgo rhoséd liwgar yn falch a llenwi ein blwch llythyrau â phamffledi sgleiniog yn dweud wrtha’i bod “yr ymgeisydd arall eisiau gwerthu’r GIG” neu “pleidleisia drosto ef a bydd yn dyblu dy drethi”.

Gan fod technoleg fodern mor gyffredin ac ar gael yn eang, mae cyfathrebu digidol a’r cyfryngau cymdeithasol wrth wraidd ymgyrchoedd yr etholiad cyffredinol eleni.

Gan fod talu am hysbysebion ar y teledu wedi’i wahardd, mae ymgeiswyr yn cael talu am hysbysebion a fideos gwleidyddol arlein drwy’r cyfryngau cymdeithasol, gyda’r potensial i gyrraedd miliynau o bobl ac nid yw Ofcom yn rheoleiddio’r hyn a gyhoeddir ar y llwyfannau yma. Mae hyn yn gyfle am sgyrsiau llawer ehangach a mwy dilys, diffuant a gonest rhwng yr ymgeiswyr a’r pleidleiswyr. Mae gan Facebook hyd yn oed ei restr wirio ei hun ar gyfer ymgeiswyr gwleidyddol i’w defnyddio wrth gyhoeddi diweddariadau – ond a ydynt yn defnyddio hyn i’w botensial llawn?

Esblygiad llwyfannau cymdeithasol rhwng 2010 a 2015

5 mlynedd yn ôl, roedd y pleidiau gwleidyddol yn eu lansio eu hunain o’r newydd ar Facebook, gan annog arweinwyr eu pleidiau i fynd arlein a sicrhau bod ganddynt ryw fath o ‘bresenoldeb’. Nawr yn 2015 mae’r cyfryngau cymdeithasol wedi esblygu gymaint yn y 5 mlynedd diwethaf ynghyd â’r ffordd rydym yn eu defnyddio.

Dylai ymgeiswyr a phleidiau lleol bellach fod yn defnyddio’r cyfryngau cymdeithasol yn llwyfan i gael sgyrsiau gwirioneddol a chysylltu â phobl fel bod eu presenoldeb arlein yn teimlo’n ddiffuant ac yn llai fel pe na baent ond yn defnyddio offeryn newydd a ffasiynol.

Yn draddodiadol mae gwleidyddion yn defnyddio eu proffil cyhoeddus i gyfleu eu neges a rhoi gwybod i’r cyhoedd beth maent yn addo ei newid os caent eu hethol. Mae ymgeiswyr bellach hefyd yn defnyddio’r llwyfan i holi pobl am eu barn.

Cynulleidfaoedd cudd a’r gallu i ddylanwadu

Mae nifer y bobl sydd wedi hoffi tudalen Facebook ymgeisydd yn amherthnasol pan fo algorithm enfawr Facebook yn galluogi i ddiddordebau rwydweithio a chysylltu â’i gilydd; mae’r hyn sy’n ymddangos ar eu ffrwd newyddion yn dylanwadu ar ffrindiau i ffrindiau i ffrindiau.

Yn amlwg mae rhai cynulleidfaoedd yn llawer llai ymatebol i’r dull ymgyrchu hwn. Dyw rhai pobl ddim yn defnyddio’r we o gwbl er enghraifft: newyddion ar y teledu a phapurau newydd yw’r ffynonellau newyddion pwysicaf i rai cynulleidfaoedd o hyd.

Dyw rôl y rhwydweithiau cymdeithasol tuag at gynyddu cyfranogiad etholiadol ddim mor syml ag y mae’n ei ymddangos a dyw ‘ei wneud yn iawn’ byth yn wyddor fanwl. Wrth bori drwy dudalennau Facebook a Twitter rhai ymgeiswyr – caf fy synnu nad yw’r rhan fwyaf o ddiweddariadau ond yn tynnu sylw at y gwendidau ym mholisïau’r gwrthwynebiad, felly, gellid methu’r potensial am ymgyrch a sgyrsiau positif!

Mynd i’r afael ag anghydraddoldeb etholiadol

Mae’r Sefydliad Ymchwil Polisi Cyhoeddus (IPPR) wedi lansio adroddiad yn ddiweddar yn awgrymu y dylai pleidleisio fod yn orfodol yn yr etholiad cyntaf ar ôl i rywun droi’n 18. Mae’n gywir wrth ddweud bod gan ‘y dosbarth gweithiol a’r ieuenctid lai o fewnbwn i brosesau penderfynu gwleidyddol’ o’u cymharu â grwpiau hŷn a mwy cefnog o bobl ac mae’n awgrymu mai gorfodi cyfranogiad yw’r ateb i’r anghydraddoldeb hwn.

Y brif drafferth â hyn yw na allwch chi orfodi pobl i gymryd diddordeb; ni allwch orfodi pobl i deimlo’n gryf am rywbeth os nad ydynt. Ni fyddai pleidleisio gorfodol yn ddim byd mwy na rhith-ddemocratiaeth – sut allai fod yn ddemocrataidd os yw’n orfodol? Ni allai fod! Pe bai pleidleisio gorfodol yn cael ei gyflwyno ni allaf lai na dychmygu cynnydd yn nifer y papurau pleidleisio a ddifethir neu bobl yn cael eu gorfodi i bleidleisio dros rywbeth heb lawer o wybodaeth gan arwain at system sydd hyn yn oed yn llai cynrychiadol nag ydyw nawr.

Siawns hefyd ei bod hi dal yn bwysig monitro unrhyw ddiffyg diddordeb ac anfodlonrwydd. Mae yna sawl rheswm cyfiawnadwy dros ddewis peidio â phleidleisio; efallai fod rhywun yn teimlo nad yw wedi cael digon o wybodaeth, neu nad yw dim un o’r ymgeiswyr na’r pleidiau yn cynrychioli ei farn a does gan rai pobl yn syml ddim diddordeb. Mae’n bwysig monitro diffyg pleidleisio mewn etholiadau a darganfod pam mae hyn yn digwydd yn lle gorfodi pawb i gyfranogi.

Yr ail Egwyddor yn yr Egwyddorion Cenedlaethol ar gyfer Ymgysylltu â’r Cyhoedd yw “Annog a galluogi pawb a effeithir i gymryd rhan, os ydynt yn dewis hynny.” Mae’r pum gair olaf hyn yn ganolog i’r broses ymgysylltu – rhoi’r dewis i bobl gymryd rhan.

Fe fyddaf i yn pleidleisio yn yr Etholiad Cyffredinol oherwydd fy mod yn dymuno gwneud a fy newis i ydyw, fel y dywedais yn barod rwy’n teimlo ei bod yn ddyletswydd arnaf i gymryd rhan ond rwy’n parchu ac yn deall barn y rheini nad ydynt yn dymuno pleidleisio. Ni ddylid gorfodi neb i gymryd rhan mewn democratiaeth – byddai hynny’n gwrth-ddweud ei hun!

Felly, mae cymryd rhan mewn etholiadau yn gyfrifoldeb pwysig ond nid ein pleidlais yw ein hunig lais nac ein hunig gyfle i gymryd rhan mewn gwleidyddiaeth. Mae hawl gan bawb i gael eu clywed ac mae angen i’r rheini mewn grym wrando arnon ni, ym mha bynnag ffordd rydym yn dewis cael ein clywed.

– Sarah

Os ydych yn 16 neu’n 17 mlwydd oed – ni allwch bleidleisio y tro hwn ond gallwch dal gofrestru. Cynhelir etholiadau Cynulliad Cenedlaethol Cymru fis Mai 2016.

Ymchwil Gyfranogol gyda Gofalwyr

Ysgrifennwyd y blog gwadd hwn gan Rachel Waters o Wasanaeth Cwnsela Cymunedol Casnewydd.

Mae Gwasanaeth Cwnsela Cymunedol Casnewydd wedi’i leoli ym Mhrifysgol De Cymru.  Mae’r gwasanaeth yn cynnig cwnsela am ddim i bobl leol ar draws Casnewydd a Chaerllion.

Mae’r Gwasanaeth Cwnsela hefyd yn cynnal ymchwil i gwnsela ac yn y blog hwn byddaf yn canolbwyntio ar ein hymchwil gyfranogol gyda gofalwyr.  Rwyf wedi edrych yn ôl ar rai agweddau heriol ar y gwaith a chynnwys ambell i air o gyngor i gynorthwyo eraill sy’n rhan o ymchwil gyfranogol.

Beth yw Ymchwil Gyfranogol?

Mae ymchwil gyfranogol yn cynnwys pobl mewn ymchwil fel cyd-ymchwilwyr nid cyfranogwyr yn unig; cyd-gynhyrchir gwybodaeth drwy gydweithio rhwng partneriaid ymchwil gymunedol, a dylai’r ymchwil arwain at weithredu er lles y gymuned dan sylw.

Mae gan ddulliau cyfranogol werth arbennig ‘sy’n cynnwys … rheoli grym â’r rheini sydd fel arfer yn destun yr ymchwil, a gweithio tuag at newid cymdeithasol graddol’ (Tîm Ymchwil Gymunedol Durham, 2011, t.4)

Canfod ein Cyd-ymchwilwyr

Ein cam cyntaf oedd cysylltu â mudiadau gofalwyr yn ardal Casnewydd.

Roedd hyn yn anodd i ddechrau – roedd llawer o fudiadau yn gefnogol ac am i ni gadw mewn cysylltiad, ond heb y capasiti i gymryd rhan.  Roedd egluro natur ymchwil gyfranogol yn anodd – gofynnwyd i mi’n aml am y cwestiynau ymchwil a’r ymrwymiad amser angenrheidiol.  Eglurais y byddai cyd-ymchwilwyr yn cytuno ar gwestiynau ymchwil a bod ymrwymiad yn hyblyg yn ôl diddordebau a chapasiti’r mudiad.  Mae’r ansicrwydd cynhenid mewn dulliau ymchwil gyfranogol yn ei gwneud yn anodd rhagweld mewn unrhyw fanylder beth fydd y prosiect yn ei gynnwys, ac mae hyn yn ei gwneud yn anos i fudiadau allu ymrwymo i gymryd rhan.

Er gwaetha’r heriau hyn, yn y pen draw llwyddon ni i ennyn diddordeb ac ymrwymiad nifer o fudiadau ac unigolion allweddol lleol a gytunodd i fod yn gyd-ymchwilwyr.

Ein cyd-ymchwilwyr

Ein cyd-ymchwilwyr yw: Fforwm Gofalwyr Casnewydd, Hafal (Casnewydd), Swyddog Datblygu Gofalwyr Cyngor Dinas Casnewydd a Thîm Adolygu Oedolion Cyngor Casnewydd.

• Gair o gyngor… Gall perthynas bositif sydd eisoes yn bod â mudiadau ac unigolion wneud y cam cyntaf hwn gymaint haws.
• Gair o gyngor… Paratowch eglurhad cryno a dealladwy o ymchwil gyfranogol ond byddwch yn barod am gwestiynau ynghylch manylion y prosiect.

Y dasg nesaf oedd gweithio gyda’n gilydd i benderfynu ar ein cwestiwn ymchwil.

Penderfynu beth i’w ymchwilio

Yn ddelfrydol mewn ymchwil gyfranogol, mae cyd-ymchwilwyr cymunedol yn dewis y pwnc a’r cwestiynau ymchwil, ond roedd ein cyd-destun penodol fel gwasanaeth cwnsela mewn Prifysgol yn ei gwneud yn ofynnol i ni ganolbwyntio ar gwnsela.  Gwnaed ein cyd-ymchwilwyr yn ymwybodol o hyn o’r dechrau. 

Datgelodd adolygiad o’r Gwasanaeth Cwnsela nad oedd llawer o ofalwyr yn defnyddio ein gwasanaeth ac nad oedd y rheini a oedd yn ei defnyddio yn aros yn hir.  Roedd hyn yn peri pryder gan y gwyddem o’n cyd-ymchwilwyr ac o ymchwil fod yna lawer o ofalwyr yn yr ardal hon, y gall gofalu arwain at straen, iselder a gorbryder, ac y gall cwnsela fod o gymorth i ofalwyr.  Bu i ni rannu’r wybodaeth hon â’n cyd-ymchwilwyr a phenderfynodd y grŵp i edrych ymhellach ar yr anghysondeb hwn gan anelu at wella’r gwasanaeth y mae Gwasanaeth Cwnsela Cymunedol Casnewydd yn ei gynnig i ofalwyr a rhannu’r hyn rydym yn ei ganfod â mudiadau cwnsela eraill a mudiadau gofalwyr.

Datgelodd trafodaeth â’n cyd-ymchwilwyr fod gofalwyr yn tueddu i ganolbwyntio ar y sawl sy’n cael y gofal gan esgeuluso eu hanghenion eu hunain.  Ategwyd hyn yn y llenyddiaeth ymchwil.  Roedd y grŵp yn meddwl tybed a yw gofalwyr yn ystyried cwnsela fel ffordd o’u helpu i gynnal gofal a ddim yn llawn sylweddoli pa mor ddefnyddiol y gallai fod i ddiwallu eu hanghenion eu hunain.

Lluniodd y grŵp yr amcanion canlynol:

• Canfod disgwyliadau gofalwyr o broses a chanlyniadau posib cwnsela
• Canfod a yw gofalwyr yn ystyried y gallai cwnsela fod o gymorth iddynt, ac ym mha ffordd, yn enwedig o ran effaith gofalu ar eu lles emosiynol
• Canfod rhwystrau sy’n atal gofalwyr rhag cael at wasanaethau cwnsela
• Gweithio ar y cyd a, chyn belled ag sy’n ymarferol, yn gyfartal ag aelodau o’r gymuned leol

Er ei bod efallai yn ymddangos o ddarllen y crynodeb hwn i’n hamcanion ymchwil ddisgyn yn gyflym ac yn esmwyth i’w lle, mewn gwirionedd roedd proses integreiddio gwybodaeth academaidd â gwybodaeth gymunedol yn cymryd llawer o amser ac yn lletchwith.  Bu i ni adolygu’r llenyddiaeth a gwrando ar ein partneriaid cymunedol ar yr un pryd – wrth edrych yn ôl, mae’n bosib y byddai gwrando’n gyntaf ac yna adolygu’r llenyddiaeth ar y pynciau a godwyd wedi hwyluso’r broses.

• Gair o gyngor… Ystyriwch ymlaen llaw a ydych am integreiddio gwybodaeth academaidd o’r pwnc i mewn i ddatblygiad amcanion neu gwestiynau ymchwil, ac ym mha ffordd.

Datblygu ein deunyddiau astudio

Bu i ni benderfynu fel grŵp i ddefnyddio cyfweliadau lled strwythuredig i gael gwybodaeth gan ofalwyr, gan fynd ati i gynhyrchu ein deunyddiau astudio – cyhoeddusrwydd i recriwtio cyfranogwyr, amserlen cyfweliadau, ac yn y blaen.

Yn ddelfrydol mewn ymchwil gyfranogol byddai’r holl ddeunyddiau’n cael eu cynhyrchu fel grŵp o’r dechrau, ond oherwydd pryderon pragmataidd penderfynon ni y byddai’r partneriaid academaidd yn datblygu’r deunyddiau ac y byddai’r grŵp yn eu hadolygu a’u golygu gan ddefnyddio eu profiad a’u gwybodaeth leol.

Arweiniodd y broses adolygu at sawl newid yn ein deunyddiau megis gwneud y term ‘gofalwr’ yn gliriach – dywedodd ein cyd-ymchwilwyr wrthym fod y term yn cael ei ddefnyddio’n lleol i gyfeirio at ofalwyr cyflogedig yn ogystal â’r rhai di-dâl.  Bu i ni hefyd addasu amserlen y cyfweliadau i fod yn fwy cyfleus i’r rheini sy’n gofalu am fwy nag un person – dangosodd ein cyd-ymchwilwyr fod y sefyllfa hon yn llawer mwy cyffredin nag oeddem wedi’i ragweld.

Canlyniadau Ymchwil

Un o’r agweddau pwysicaf ar ymchwil gyfranogol yw y dylai arwain at gamau positif er lles y gymuned dan sylw – yn ein hachos ni, gofalwyr yng Ngwent.  Mae pa gamau y byddwn yn eu cymryd yn dibynnu ar ganlyniadau ein hymchwil, ond mae gennym syniadau amrywiol mewn golwg gan gynnwys hyfforddiant arbenigol i gwnselwyr sy’n gweithio gyda gofalwyr a/neu gynhyrchu gwybodaeth hygyrch i ofalwyr ynglŷn â chwnsela.

Rydym wrthi’n recriwtio gofalwyr i gael eu cyfweld ar gyfer ein hymchwil.  Os gwyddech am unrhyw ofalwyr di-dâl, dros 18 oed yng Ngwent a all fod â diddordeb, anfonwch fy manylion cyswllt atynt os gwelwch yn dda:

Rachel Waters (Cynorthwyydd Ymchwil)
Gwasanaeth Cwnsela Cymunedol Casnewydd
Ffôn: 01633 435282
E-bost: Rachel.Waters2@southwales.ac.uk

Mae unrhyw farn neu safbwyntiau a gyflwynir yn y blog hwn yn eiddo i’r awdur yn unig ac nid ydynt o reidrwydd yn cynrychioli barn na safbwyntiau Prifysgol De Cymru a’r cyd-ymchwilwyr cymunedol.

Cyfeiriadau

Tîm Ymchwil Gymunedol Durham (2011) Community-based participatory research: Ethical challenges.  Ar gael ar: https://www.dur.ac.uk/resources/beacon/CCDiscussionPapertemplateCBPRBanksetal7Nov2011.pdf

(Cyrchwyd 2 Mai 2014)

Deddfwriaeth

Fe aeth Cyfranogaeth Cymru i weithdy diweddar yn swyddfa Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru. Yn y gweithdy hwn, edrychwyd ar amrywiol sefyllfaoedd sy’n effeithio ar bobl hŷn a sut fyddai Bil Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant newydd Cymru yn effeithio ar eu sefyllfa, a fyddai’n ei gwella, ei gwaethygu neu ddim yn cael effaith o gwbl?

Roedd y rhan fwyaf o bobl yn y gweithdy yn cytuno bod bwriadau da y tu ôl i’r Bil newydd ond pan geisiwch gymhwyso darn o ddeddfwriaeth fel hon at fywyd rhywun, mae’n anodd iawn gweld yn union sut fydd yn eu helpu.

Mae’r Bil hwn, fel sawl un arall, yn fawr iawn ac mae’r Memorandwm Esboniadol sy’n mynd gydag ef yn fwy fyth. Yn wir, dywedodd llawer o bobl y siaradais â nhw amdano ei fod wedi’u llethu (mewn mwy nag un ffordd!). Gwnaeth y gweithdy imi feddwl am ddeddfwriaeth yn ehangach ac a yw llunio deddfau yn golygu grymuso dinasyddion. Yn dechnegol, dydio ddim.

Yn hytrach, ai pwrpas deddfwriaeth yw diogelu pobl? Ar ryw ystyr: ie. Nod y Bil Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant yw diogelu defnyddwyr a gofalwyr y gwasanaethau cymdeithasol, gan sicrhau bod eu hanghenion yn cael eu diwallu a bod ganddynt lais. Mae deddfwriaethau eraill yng Nghymru ac yn y Deyrnas Unedig hefyd yn bodoli er mwyn diogelu pobl a’u heiddo.

Mae hyn yn arwain at gwestiwn athronyddol: a oes angen i ni gael ein diogelu cyn y gallwn deimlo ein bod wedi’n grymuso? A oes raid i’r diogelu yma fod yn gyfreithiol? Ynteu a ddylem ddibynnu ar synnwyr cyffredin darparwyr gwasanaethau i gynnig y gwasanaeth gofynnol ni-waeth-beth, gan ddileu’r angen am ddogfen gyfreithiol hirfaith?

“Does dim un o’r bobl rydym wedi siarad â nhw erioed wedi dweud mai’r hyn mae wir arnynt ei eisiau neu ei angen yw darn newydd o ddeddfwriaeth ”.

Cytunaf yn llwyr – mae ar bobl Cymru angen mynediad at wasanaethau cyhoeddus da sy’n diwallu eu hanghenion, does dim arnynt angen deddfwriaeth i ddweud wrth ddarparwr gwasanaeth beth ddylent fod yn ei wneud beth bynnag.

Dyma ffordd syml o gyfleu’r pwynt hwn: Y rheswm dydwi ddim yn mynd allan fory a dwyn o’r banc yw gan fy mod yn credu bod dwyn yn anfoesol ac yn hunanol, nid gan fy mod am osgoi cael fy nghosbi neu gan fod yna ddeddf yn dweud na ddylwn ddwyn. Caf fy ngrymuso gan fy mhenderfyniad fy hun.

–         Sarah

Pam mae cyfranogiad yn wych

Dyma fy narn olaf o waith i ar gyfer Cyfranogaeth Cymru, ac rydw i eisiau dweud diolch yn fawr i bawb rydw i wedi gweithio gyda dros y tair blynedd diwethaf. Mae fy nghydweithwyr yn Gyfranogaeth Cymru yn unigolion sy’n hynod o ymroddedig. Maen nhw wedi fy ysbrydoli fi gan fod nhw’n gweithio mor galed fel rhan o dîm bychan sy’n gweithio ar sail genedlaethol.

Mae’r prosiect wedi’i leoli yng Nghyngor Gweithredu Gwirfoddol Cymru, ac rydw i wedi gweithio yma hyd yn oed yn hirach (wyth mlynedd i’r mis). Wnes i erioed meddwl y byddwn i’n hyfforddi a hwyluso pan ddechreuais weithio yma fel Cynorthwyydd Gweinyddol ar y Ddesg Gymorth.

Rydw i wedi cyfarfod â staff gwych mewn sawl gwasanaeth cyhoeddus, sy’n benderfynol o agor y strwythurau gwneud penderfyniadau yn eu mudiadau. Rydw i wedi cwrdd â chymaint o bobl o feysydd amrywiol sy’n frwdfrydig ynghylch sicrhau bod gwasanaethau cyhoeddus yn dryloyw ac yn atebol.

Ar ochr arall y geiniog, rydw i wedi mwynhau’r gwaith ymarferol rydym wedi gwneud gyda dinasyddion ledled Cymru. Rydw i wedi cwrdd â chymaint o bobl ymroddedig sydd wedi bod yn fwy na pharod i roi o’u hamser i geisio sicrhau bod gwasanaethau cyhoeddus, a chymdeithas yn gyffredinol, yn well. Dyma’r rheswm mai’r darn mwyaf cofiadwy o waith rydw i mi yw ein gwaith ar Banel Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru.

Mae Involve wedi ysgrifennu pamffled mawr ar gyfranogiad a elwir From Fairytale to Reality. Mae’r pamffled yn chwalu’r mythau ynghylch pam nad yw cyfranogiad yn ymarferol, gan gynnwys y canlynol:

• Mae ymgysylltu yn rhy ddrud
• Nid yw dinasyddion yn gallu rhoi’i farn yn effeithiol
• Mae ymgysylltu dim ond yn gweithio ar gyfer materion hawdd
• Dylem osgoi rhoi ormod o bŵer i ddinasyddion ar bob cyfrif
• Nid yw dinasyddion yn awyddus i gymryd rhan, dim ond gwasanaethau da maen nhw eisiau

Pan wnes i wylio aelodau’r panel yn rhoi tystiolaeth i’r Cynulliad Cenedlaethol ar gyfer y pwyllgor Iechyd a Gofal Cymdeithasol Cymru ar 16 Mai, fe wnaeth yr aelodau’r panel chwalu pob un o’r mythau – maent yn siarad am daliadau uniongyrchol (a allai wneud gwasanaethau yn rhatach gan eu bod yn teilwra i anghenion pobl), mae ganddynt ymwybyddiaeth o faterion y gwasanaeth maent yn eu defnyddio, maent yn dyrannu bil cymhleth a thrwm iawn, maent yn darparu ymatebion ystyriol ac yn fanwl ac maent yn awyddus iawn i’w lleisiau gael eu clywed.

Hyd yn oed os byddech yn rhoi rhestr o’r pwyntiau mae’r panel yn dweud wrthyf, ni fyddai’r profiad uniongyrchol gen i i wir drafod y pwyntiau a’r diffygion, gan eu bod nhw’n dod ar draws rhain o ddydd i ddydd. Gallaf ddweud yn bendant na fyddwn i’n gallu siarad am y pwyntiau yma mewn ffordd angerddol fel y maent yn ei wneud.

Pan wnes i wylio’r panel yn rhoi tystiolaeth, fe wnaeth e daro fi mai dim ond trwy ofyn i bobl beth yw eu hanghenion nhw gall gwasanaethau cyhoeddus wir diwallu anghenion pobl a gweddnewid gwasanaethau cyhoeddus.

– Dyfrig

Sut mae plant a phobl ifanc yn bwydo i mewn i Banel Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru

Mae’r ail rownd o gyfarfodydd y Panel Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru bellach wedi cymryd lle. Mae yna banelau oedolion yn y Gogledd, y De Ddwyrain a De Orllewin Cymru, ac rydym hefyd yn gweithio gyda phlant a phobl ifanc ar draws Cymru sy’n cael eu heffeithio gan sut mae gwasanaethau cymdeithasol yn cael eu darparu.

Mae barn plant a phobl ifanc yn cael eu bwydo i mewn gan Beckii Parnham, gofalwr ifanc o Dorfaen, a oedd wedi gwneud cais i fod yn aelod o’r panel yn wreiddiol. Rydym mor lwcus bod Beckii yn gweithio gyda ni – mae Beckii yn gofalu am ei mam, ei brawd a’i chwaer, mae hi’n gynrychiolydd ar gyfer y Ddraig Ffynci, mae hi’n helpu i redeg grŵp gofalwyr ifanc, mae hi wedi gwneud profiad gwaith gyda’r tîm Gwasanaethau Cymdeithasol yn ei ardal ac mae hi bellach yn gweithio gyda ni i fwydo barn plant a phobl ifanc i mewn i’r Fforwm Partneriaeth Gwasanaethau Cymdeithasol. Rwy’n teimlo ychydig yn ddiog pan rwy’n clywed am bopeth mae hi’n wneud!

Gofynnais i Beckii pam roedd hi eisiau i fod ar y panel, a dywedodd hi ei bod hi “eisiau bod ar y panel oherwydd y profiadau rydw i wedi cael a’r profiadau rydw i eisiau rhannu. Mae gen i brofiad o weithio ochr yn ochr â Gwasanaethau Cymdeithasol ac mae gen i brofiad o dderbyn y gwasanaethau “. Gallwch glywed Beckii siarad mwy am hyn a’r gwaith a wnaethom gyda Fforwm Ieuenctid Torfaen yn y AudioBoo isod, lle cyfarfuom â rhai o’r bobl ifanc yn y fideo uchod (sy’n cynnwys Beckii, sef yr un ar y chwith yn y llun ar ddechrau’r fideo).

Hyd yma rydym wedi ymweld â Chyngor Gofal Pobl Ifanc Wrecsam, Gofal Croesffyrdd Abertawe Castell Nedd-Port Talbot a Gofal Croesffyrdd Cwm Taf, Whizz Kidz ym Mangor, Lleisiau o Ofal Cymru, Eat Carrots, Be Safe From Elephants (sy’n enw bendigedig!), ac fe fyddn yn ymweld a rhagor yn y misoedd sydd i ddod. Byddwn yn ymweld â grwpiau ledled Cymru o’r nodweddion gwarchodedig yn y Ddeddf Cydraddoldeb er mwyn sicrhau ein bod ni’n clywed gan amrywiaeth eang o bobl ifanc.

Mae rhai adnoddau gwych ar weithio gyda phlant a phobl ifanc i gael. Mae ganddo ni rai cyhoeddiadau defnyddiol sydd ar waelod y dudalen hon ar ein gwefan. Gallwch glywed am y gwaith diweddaraf sy’n cael ei wneud gyda phobl ifanc yng Nghymru drwy ymuno â Rhwydwaith Gweithwyr Cyfranogiad Cymru, ac mae Uned Cyfranogiad Achub y Plant Cymru wedi cynhyrchu sawl canllaw Blast Off! gwych, a gallwch hefyd dod o hyd i lawer o hyfforddiant, gwefannau ac adnoddau ar http://www.participationhub.org.uk.

– Dyfrig

Geiriau Sarah Jones ar ei diwrnod olaf fel Swyddog Cyfranogaeth Cymru

Mae’n ddrwg gen i adael fy swydd i fel Swyddog Cyfranogaeth Cymru ar ôl 3.5 mlynedd.

Rydw i  siŵr o fod wedi cwrdd â chi wrth hyfforddi neu hwyluso dros y blynyddoedd diwethaf (ac os byddaf yn anghofio eich enw maddewch i mi, ni wedi gweithio gyda channoedd o ymarferwyr ac aelodau o’r cyhoedd ledled Cymru). Yn ystod y cyfnod hwnnw mae ein tîm bychan o 4, yn ogystal â’n rhwydwaith o hyfforddwyr cyswllt, wedi gweithio’n galed i gefnogi ymgysylltiad â’r cyhoedd yng Nghymru. Ni wedi gweld sawl person yn mynd a dod, ac fe wnes i fy hun gadael am 9 mis i gael fy mab (ac wedyn dod yn ôl eto).

I mi, fe wnaeth yr un materion codi tro ar ôl tro, doedd dim ots pwy roedden ni’n gweithio gyda:

1. Does ganddo’ch dim byd i ofni o ymgysylltu – nid yn bersonol nac fel sefydliadau. Y noson cyn i mi ymgysylltu â’r cyhoedd roeddwn i’n wir yn poeni: A fydd pobl yn ddig? Beth os maen nhw’n gofyn cwestiynau anodd i mi? Beth os dydw i ddim yn gofyn y cwestiynau cywir yn ystod y sesiwn? Mae ymarferwyr yn aml yn dweud wrthym eu bod nhw’n teimlo’r un fath. Y realiti (bob amser) yw bod pobl yn wir eisiau siarad am eu profiadau ac maen nhw’n ddiolchgar am y cyfle. Mae pobl yn ddig o bryd i bryd, a dydyn ni ddim yn gallu ateb eu cwestiynau bob amser. Ond ni’n gallu gwrando. Ac felly gallwch chi. Wrth wraidd y jargon ymgysylltu, polisi a theori – dim ond siarad â phobl yw e!
2. Ni gyd yn ddinasyddion. Er bod chi’n ymarferydd sy’n gweithio ym maes ymgysylltu â’r cyhoedd, rydych chi hefyd yn ddinesydd ac mae ganddo’ch chi rôl wrth annog newid diwylliannol i gael mudiadau i ymgysylltu mwy. Gall pob un ohonom yn ein ffordd ein hunain rhoi adborth i fudiadau ar eu gwasanaethau a helpu nhw ar eu taith i ymgysylltu â’r cyhoedd i wneud yn siwr ei fod yn rhan annatod o’r hyn mae mudiadau yn gwneud. Mae gan bawb cyfrifoldeb i ddweud wrth fudiadau ni’n ymgysylltu â sut gallant wneud yn well gennym ni. Y dyddiau yma rwy’n ateb yr holl arolygon a cheisiadau am adborth sydd yn ffeindio’i ffordd i fy mewnflwch, neu ar fat fy nrws blaen, gan gynnwys sgriblo nodyn sydyn ar y cerdyn sylwadau sy’n dod gyda fy nghoffi.
3. Mae’r Egwyddorion Cenedlaethol ar gyfer Ymgysylltu â’r Cyhoedd yn ddogfen ddefnyddiol iawn ac rydw i’n cyfeirio yn ôl ato dro ar ôl tro. Gellir eu defnyddio nhw mewn nifer wahanol o feysydd gwaith yn gyffredinol, dim jyst i ymgysylltu. Maen nhw’n egwyddorion am weithio’n effeithiol. Mae copi ohonynt wedi bod yn sownd i’r wal wrth ymyl fy nesg i ers i ni argraffu nhw. Os bu’n rhaid i mi ddewis fy hoff egwyddor rwy’n meddwl byddai’n dewis rhif 9: Adborth. Ni gyd yn dioddef yr effeithiau o geisio ymgysylltu gyda phobl ar ôl iddynt gael profiad gwael o’r blaen gan fod nhw heb dderbyn adborth. Dwedwch wrth bobl beth sy’n digwydd os gwelwch yn dda- hyd yn oed (ac yn enwedig!) os yw’n newyddion drwg neu does dim newyddion o gwbl. Ni gyd yn gwybod pa mor rhwystredig / annifyr yw hi i beidio clywed unrhyw beth o gwbl. Mae hyn mor bwysig gan ei fod yn cau’r cylch ac yn paratoi’r ffordd ar gyfer ymgysylltu parhaus a sgwrsio yn y dyfodol. A dyma beth sy’n gweithio yng ngwirionedd – dim gwneud ychydig pob nawr ac yn  y man.

Fy ngobaith i yw bydd ymgysylltu â’r cyhoedd yng Nghymru (ac rwy’n teimlo y gallaf ddweud hyn gan fy mod i’n gadael) yn cael r adnoddau a chefnogaeth ar lefel genedlaethol i gael ei wneud mor effeithiol â ni’n dweud y dylai fod.

Rwy’n gadael i ddod o hyd i rôl sy’n ffitio’n well gyda fy mywyd cartref. Dydw i ddim yn siwr lle bydd y daith yn mynd â fi ar hyn o bryd, ond rwyn gobeithio parhau i weithio mewn meysydd cysylltiedig ac mae’n debyg fe wnâi eich gweld chi eto ar ryw adeg. Dewch i ddweud helo i mi ar LinkedIn.

Gwelai chi cyn bo hir, Sarah

Datblygu gwefan iechyd a lles ar gyfer y dinesydd Cymreig

Ddoe roeddwn i’n rhan o grŵp gorchwyl a gorffen ar gyfer datblygu gwefan iechyd a lles ar gyfer dinasyddion yng Nghymru. Nod y wefan yw rhoi gwybodaeth i bobl a’u helpu nhw i ddewis pa wasanaethau i dderbyn a’u rheoli nhw’n effeithiol. Craidd y mater yw os dydych chi ddim gyda’r wybodaeth gywir, mae’n anodd iawn, os nad yn amhosib, i ddewis pa wasanaethau i ddefnyddio.

Esboniodd Cathryn Thomas o’r Asiantaeth Gwella Gwasanaethau Cymdeithasol (SSIA) i mi fod “llais cryf a rheolaeth dim ond cystal â’r wybodaeth sy’n sail i’r penderfyniadau yma. Mae’r rhaglen yma’n awyddus i ddod a’r holl linynnau gwybodaeth gofal cymdeithasol at ei gilydd, er enghraifft tai, gwasanaethau hamdden, ac iechyd, fel eu bod nhw mewn un lle sy’n hawdd ei gyrraedd ac sy’n caniatáu unigolion i wneud dewisiadau gwybodus am sut y gallant gynnal eu hannibyniaeth”.

Roedd mynychwyr o fudiadau amrywiol, gan gynnwys y sectorau cyhoeddus a’r trydydd sector. Ond y peth gorau oedd bod SSIA wedi cydnabod y pwysigrwydd o ymgysylltu â dinasyddion yn gynnar yn y proses, cyn bod unrhyw benderfyniadau ar y wefan wedi cael eu gwneud. Gofynnais i Andrea Cruttenden, gofalwr sy’n aelod o’r grŵp gorchwyl a gorffen, pam ei bod hi’n falch o fod yn rhan o’r grŵp a beth oedd ei gobeithion hi ar gyfer y safle. Gallwch glywed ei hymateb yn y AudioBoo isod.

Dywedodd Andrea bod dyluniad gwefannau yn gallu fod yn “or-gymhleth ac ychydig yn frawychus ar gyfer defnyddwyr tro cyntaf, ac rwy’n gweld y pwysigrwydd o geisio cadw’r safle mor syml â phosib”. Roeddwn i yn yr un grŵp ag Angela, ac fe gyfrannodd hi cymaint o wybodaeth ddefnyddiol yn ystod y dydd, a byddwn ni ddim wedi clywed yr adborth yma heb gynrychiolaeth gan ddinesydd. Nid yn unig hynny, ond roedd ei syniadau hi wedi eu cefnogi gan dystiolaeth cryf o enghreifftiau yn ei bywyd hi o’r gwahaniaeth gall gwybodaeth sy’n canolbwyntio ar ddefnyddwyr wneud i fywydau pobl.

Trafodom bwysigrwydd hygyrchedd yn ystod y dydd o ran anabledd a hygyrchedd iaith a jargon, gan ei fod yn bwysig iawn bod pawb yn gallu cyrchu’r wefan. Dywedwyd yn ystod y digwyddiad na ddylai’r iaith fod yn “iaith awdurdod lleol”.

Gofynnwyd i ni feddwl am ba wefannau rydym yn hoffi a pham rydym yn hoffi nhw cyn y cyfarfod nesaf ym mis Chwefror, felly byddai’n wych os gallech roi gwybod i ni pa wefannau rydych chi’n hoffi a pham yn y maes sylwadau isod! Ni’n addo i fynd â’ch enghreifftiau chi gyda ni i’r cyfarfod a wnawn ni ddim cymryd y clod am eich syniadau chi!

– Dyfrig

Paneli Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yng Nghymru

Mae Gwenda Thomas AC, y Dirprwy Weinidog dros Blant a Gwasanaethau Cymdeithasol, wedi lansio Paneli Dinasyddion ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol yn swyddogol. Bydd y paneli yn dod â phobl ynghyd o lefydd ac oedran eang. Byddan nhw’n cwrdd bob chwarter i roi gwybod i’r Dirprwy Weinidog a’i Fforwm Partneriaeth Genedlaethol ar gyfer Gwasanaethau Cymdeithasol am eu barn ar faterion cyfredol sydd yn ymwneud â gwasanaethau cymdeithasol.

Y panel rhanbarthol olaf i redeg oedd panel y De Orllewin yng Ngorseinon. Roedd e’n grêt i glywed safbwyntiau aelodau’r panel ar y ffordd ymlaen ar gyfer gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru. Yn anffodus roedd cynorthwyydd personol Andrew Hubbard yn sâl ar y diwrnod, felly fe wnes i gynnig fy ngwasanaeth. Mae’n deg dweud dysgais lawer am hygyrchedd a sicrhau bod Andrew yn teimlo roedd e’n gallu cymryd rhan. Roedd Andrew yn hyfforddwr gwych, ac roedd e’n gydymdeimladol iawn am fy niffyg profiad! Gallwch glywed safbwynt Andrew isod.

Yn dilyn y cyfarfod olaf ces i gyfle i eistedd lawr gyda fy Rheolwr Mandy Williams, a ddywedodd hi fod y prosiect yn “teimlo’n hynod o falch i fod yn rhan o’r gwaith pwysig hwn. Mae’r barnau a’r profiadau mai pobl wedi bod yn barod i rannu gyda ni wedi creu argraff arnom wrth i ni gynnal y rownd gyntaf o baneli oedolion ac ar ôl dechrau i ymgysylltu â grwpiau o blant a phobl ifanc. Nid oes gennyf unrhyw amheuaeth bod y Dirprwy Weinidog a’r Fforwm Partneriaeth yn mynd i gael budd enfawr o gyfraniad y dinasyddion yma. Dyw’r gwaith pwysig o greu gwasanaethau cymdeithasol cynaliadwy ar gyfer Cymru ddim yn gallu cael ei gyflawni hebddynt.

“Mae pawb ein bod ni wedi cwrdd â wedi bod yn hyfryd. Mae’n ymddangos bod pawb yn bositif iawn am y gwahaniaeth y gallant ei wneud a bod nhw’n gallu dylanwadu ar lefel strategol gwasanaethau cymdeithasol. Maen nhw’n teimlo’n gryf iawn dros gael cynrychiolaeth ar y fforwm partneriaeth ac rydym wedi bod yn trafod ffyrdd y gellir gwneud hyn.

“Mae cyfansoddiad pob un o’r paneli rhanbarthol yn gymysg iawn. Mae gan rhai pobl profiad uniongyrchol o wasanaethau cymdeithasol, mae rhai yn gofalu am bobl sy’n derbyn gwasanaethau cymdeithasol, ac mae rhai pobl eraill gyda chefndir proffesiynol yng ngwasanaethau cymdeithasol, naill ai ar hyn o bryd neu yn y gorffennol. Maent yn dod â chyfoeth o brofiad a barn i ddylanwadu ar gyfeiriad gwasanaethau cymdeithasol yng Nghymru yn y dyfodol.

“Ni’n edrych ymlaen at weithio gyda nhw gan fod ni’n argyhoeddedig mai dyma’r ffordd gywir o weithio, a bod angen i ni sicrhau bod llais y dinesydd yn cael ei glywed.”

– Dyfrig